Vai trò của Công đoàn trong việc tham gia giải quyết khiếu nại, tố cáo
Xác định nhiệm vụ giải quyết và tham gia giải quyết đơn thư khiếu nại, tố cáo, kiến nghị, phản ánh của cán bộ, đoàn viên, công nhân, viên chức, lao động (CNVCLĐ) là một trong những nhiệm vụ trọng tâm của tổ chức Công đoàn nói chung và của Uỷ ban kiểm tra Công đoàn nói riêng nhằm chăm lo bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp, chính đáng của đoàn viên và người lao động.
Sau khi tiếp thu Chỉ thị số 35-CT/TW, ngày 26/5/2014 của Bộ Chính trị về tăng cường sự lãnh đạo của Đảng đối với công tác tiếp công dân và giải quyết khiếu nại, tố cáo. Ban Thường vụ Liên đoàn Lao động tỉnh xây dựng kế hoạch số 83/KH-LĐLĐ, ngày 22/12/2014 thực hiện Chỉ thị số 35 của Bộ Chính trị, Nghị định số 64/2014/NĐ-CP, ngày 26/6/2014 của Chính phủ Quy định chi tiết thi hành một số điều của Luật tiếp công dân, gắn với luật Luật tiếp công dân năm 2013, Luật khiếu nại năm 2011, luật Tố cáo năm 2018, Quyết định số 333/QĐ-TLĐ ngày 28/02/2020 của Đoàn Chủ tịch Tổng Liên đoàn Lao động Việt Nam về việc ban hành quy định Công đoàn giải quyết và tham gia giải quyết khiếu nại, tố cáo và các quy định của Tỉnh ủy, Ủy Ban nhân dân tỉnh về công tác tiếp công dân và giải quyết khiếu nại, tố cáo, để triển khai, quán triệt đến các cấp Công đoàn tổ chức thực hiện.
Trong những năm qua, công tác giải quyết và tham gia giải quyết đơn thư khiếu nại, tố cáo của cán bộ, đoàn viên, người lao động được các cấp Công đoàn trong tỉnh được thực hiện kịp thời, đúng quy định của Nhà nước và của Tổng Liên đoàn Lao động Việt Nam. Thực hiện tốt công tác phối hợp tham gia giải quyết các đơn thư khiếu nại, tố cáo. Chỉ đạo các cấp Công đoàn tích cực, chủ động nắm bắt thông tin, tình hình, tư tưởng, tâm tư nguyện vọng của đoàn viên, người lao động để có biện pháp tham gia giải quyết phù hợp nhằm giảm thiểu các đơn thư khiếu nại, tố cáo phát sinh trên địa bàn. Bồi dưỡng nghiệp vụ, kỹ năng giải quyết và tham gia giải quyết khiếu nại, tố cáo, cho đội ngũ cán bộ Công đoàn các cấp; bảo đảm phát triển sản xuất kinh doanh, giữ vững an ninh chính trị, trật tự an toàn xã hội trên địa bàn. Công đoàn các cấp sau khi tiếp nhận đơn thư khiếu nại, tố cáo, kiến nghị, phản ánh của người lao động, đã tham mưu cho lãnh đạo phối hợp với các ngành chức năng xuống gặp gỡ công nhân để nắm bắt tình hình, trao đổi với chủ sử dụng lao động về những kiến nghị người lao động đưa ra để tìm biện pháp giải quyết kịp thời nhằm hạn chế đơn thư khiếu nại vượt cấp.
Đoàn công tác của LĐLĐ tỉnh làm việc tại LĐLĐ thành phố Thanh Hóa
Qua theo dõi các đơn thư khiếu nại, tố cáo, tranh chấp lao động trong những năm qua cho thấy, đối với doanh nghiệp thì thỏa ước lao động tập thể, đối thoại tại doanh nghiệp là rất quan trọng. Nếu hàng năm Công đoàn cơ sở chủ động rà soát, bổ sung các nội dung để đưa vào thỏa ước, sẽ có những bản thỏa ước chất lượng với những điều khoản có lợi hơn cho người lao động. Việc chủ động nắm bắt tâm tư, nguyện vọng, góp ý của người lao động, sau đó tổ chức các buổi đối thoại định kỳ (hoặc đối thoại đột xuất khi cần thiết) giữa người lao động và người sử dụng lao động cũng giúp giải quyết nhanh, kịp thời các vướng mắc phát sinh từ cơ sở. Tính chủ động của cán bộ Công đoàn cũng là một yếu tố thành công. Nếu cán bộ công đoàn không chủ động gần gũi người lao động, thuyết phục người sử dụng lao động, chủ động giải quyết khi có tình huống tranh chấp…thì sẽ không bảo vệ được đoàn viên, người lao động, cũng không thể bảo vệ được uy tín của tổ chức Công đoàn.
Kết quả, trong 05 năm qua (2016 - 2020) các cấp Công đoàn trong tỉnh đã nhận 1.443 đơn, trong đó có 1.272 đơn khiếu nại, 171 đơn tố cáo. Nội dung đơn khiếu nại, tố cáo chủ yếu về thực hiện chế độ tiền lương, nâng bậc lương, chế độ BHXH, BHYT, BHTN; về hợp đồng lao động; thời giờ làm việc, thời giờ nghỉ ngơi, bố trí việc làm, thai sản, ốm đau, nghỉ dưỡng sức, chế độ tai nạn lao động; chế độ, chính sách do tác động đại dịch Covid-19 và các chế độ chính sách khác... Trong đó, Ủy ban kiểm tra Liên đoàn Lao động tỉnh nhận 89 đơn (77 đơn khiếu nại), tham gia giải quyết cho 219 người được bố trí làm việc lại; 906 người được hưởng chế độ BHXH, BHYT, BHTN và 305 người được hưởng các quyền lợi khác. Đặc biệt, trong 5 năm (2016 - 2020), Thường trực Liên đoàn Lao động tỉnh đã chỉ đạo Ủy ban kiểm tra Liên đoàn Lao động tỉnh cùng với Ban Chính sách Pháp luật tham gia với cơ quan chức năng, kiểm tra xác minh 03 đơn thư kiến nghị của người lao động (Có nội dung phức tạp về việc ký kết hợp đồng lao động, chấm dứt hợp đồng lao động và thanh toán các chế độ khi chấm dứt hợp đồng lao đồng chưa đúng quy định của pháp luật). Qua phối hợp kiểm tra, xác minh đã giải quyết chế độ cho 638 đoàn viên theo đúng quy định pháp luật, tạo sự đồng thuận tin tưởng của CNVCLĐ với tổ chức Công đoàn. Đối với Ủy ban kiểm tra Công đoàn cấp trên trực tiếp cơ sở nhận 242 đơn (163 đơn khiếu nại); CĐCS nhận 1.112 đơn (1.032 đơn khiếu nại). UBKT công đoàn cấp trên cơ sở đã tham gia giải quyết và chỉ đạo UBKT công đoàn cơ sở tham gia giải quyết cho 23 người được thi tay nghề nâng bậc thợ, 192 người được hưởng chế độ BHXH, BHYT, BHTN, ốm đau, nghỉ dưỡng và giải quyết các quyền lợi khác cho 12.115 người, góp phần bảo vệ quyền, lợi ích hợp pháp chính đáng cho đoàn viên, CNVCLĐ.
Để việc tham gia giải quyết khiếu nại, tố cáo của đoàn viên, CNVCLĐ trong thời gian tới đạt hiệu quả Công đoàn các cấp cần thực hiện tốt một số giải pháp sau:
Một là, Tiếp tục thực hiện có hiệu quả Nghị định số 04/2015/NĐ-CP và Nghị định số 145/2020/NĐ-CP ngày 14/12/2020 của Chính phủ quy định chi tiết một số điều của Bộ luật Lao động năm 2019 về điều kiện lao động và quan hệ lao động (thay thế Nghị định số 149/2018/NĐ-CP). Đồng thời chủ động nắm bắt tâm tư, nguyện vọng của đoàn viên, CNVCLĐ, nhất là tại các doanh nghiệp có đông công nhân lao động; chủ động phối hợp với cơ quan chức năng, người sử dụng lao động tham gia giải quyết kịp thời, dứt điểm đơn thư khiếu nại, tố cáo, kiến nghị, phản ánh của đoàn viên, CNVCLĐ với các hình thức như: Chuyển đơn, tổ chức các buổi làm việc để thương lượng, hòa giải, đối thoại, kiến nghị giải quyết và giám sát việc giải quyết của cơ quan có thẩm quyền.
Hai là, thường xuyên quan tâm tổ chức tập huấn, bồi dưỡng về chuyên môn, nghiệp vụ, kỹ năng thương lượng, hòa giải để giải quyết và tham gia giải quyết đơn thư khiếu nại, tố cáo, tranh chấp lao động cho đội ngũ cán bộ Công đoàn các cấp, nhất là CĐCS khối doanh nghiệp.
Ba là, các cấp Công đoàn tập trung thực hiện tốt các chức năng, nhiệm vụ của Công đoàn, nhất là chức năng đại diện, bảo về quyền và lợi ích hợp pháp, chính đáng cho đoàn viên, CNVCLĐ. Công đoàn phát huy vai trò đồng hành cùng doanh nghiệp tháo gỡ khó khăn trong sản xuất kinh doanh, chăm lo đến lợi ích thiết thực cho đoàn viên, NLĐ; góp phần xây dựng mối quan hệ lao động hài hòa, ổn định, tiến bộ trong các doanh nghiệp.
Bốn là, các cấp Công đoàn cần tăng cường hơn nữa công tác kiểm tra, giám sát việc thực hiện các chế độ, chính sách đối với người lao động, việc thực hiện quy chế dân chủ tại cơ sở, tổ chức đối thoại, thương lượng ký kết thỏa ước lao động tập thể...
Để tiếp tục phát huy những kết quả đã đạt được và khắc phục những tồn tại, hạn chế trong quá trình tham gia giải quyết đơn thư khiếu nại, tố cáo, kiến nghị, phản ánh của đoàn viên, CNVCLĐ đòi hỏi các cấp Công đoàn trong tỉnh cần thực hiện quyết liệt và đồng bộ các giải pháp nêu trên, góp phần thực hiện tốt vai trò, chức năng, nhiệm vụ của tổ chức công đoàn, nhất là trong công tác chăm lo, đại diện, bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp, chính đáng cho đoàn viên, người lao động, xây dựng tổ chức công đoàn vững mạnh./.
Nguyễn Thị Nga – Phó chủ nhiệm UBKT LĐLĐ tỉnh